Sodium hydroxide là gì? Vì sao có những nguồn thông tin không mấy tích cực về những mối nguy hại từ thành phần này nhưng chúng lại tồn tại trong vô số sản phẩm làm đẹp? Cùng Belle Lab tìm hiểu về hoạt chất này nhé!
Sodium hydroxide – natri hydroxit (NaOH) tồn tại trong hàng tấn các sản phẩm làm đẹp. Tuy nhiên, nhiều nguồn thông tin không đáng tin cậy mấy thường hay mô tả sodium hydroxide như một chất gây kích ứng. Viện Sức khỏe và An toàn Lao động Quốc gia ở Mỹ khuyến cáo người tiêu dùng nên tránh để tiếp xúc trực tiếp Sodium Hydroxide với da và mắt. CDC báo cáo rằng sự tiếp xúc của da với natri hydroxit ở nồng độ nhất định có thể gây bỏng nặng với vết loét sâu. Đau và kích ứng có thể thấy rõ trong vòng 3 phút, nhưng tiếp xúc với dung dịch loãng có thể không gây ra triệu chứng trong vài giờ. Nhiều nghiên cứu cho thấy ở nồng độ yếu như 0,12%, natri hydroxit vẫn phá hủy các tế bào da khỏe mạnh trong vòng một giờ. Những tuyên bố này nghe có vẻ thực sự đáng sợ về natri hydroxit. Nhưng nếu chúng nguy hiểm như vậy cho làn da chúng ta, thì tại sao người ta lại sử dụng natri hydroxit cho tất cả các sản phẩm làm đẹp khác nhau? Hôm nay, chúng ta hãy dành một chút thời gian để trò chuyện cơ bản về hóa học bạn nhé.
Công dụng của natri hydroxit là gì?
Natri hydroxit, được viết dưới công thức hoá học là NaOH (rất quen thuộc với tất cả chúng ta), thường được sử dụng trong các sản phẩm như một chất điều chỉnh độ pH. Nó cũng được sử dụng trong sản xuất xà phòng để biến chất béo và dầu thành xà phòng. Bạn có thể tìm thấy natri hydroxit (còn gọi là xút ăn da hoặc dung dịch kiềm) ở dạng nguyên chất trong các nhà kho hoá chất dùng để vệ sinh (đặc biệt là ở nơi công cộng), vì nó cũng rất tiện dụng trong việc làm sạch cống bị tắc.
Rất nhiều sản phẩm chăm sóc da có thành phần natri hydroxit.
Thật ra natri hydroxit không thực sự có mặt ở hầu hết mọi sản phẩm như chúng ta vẫn nghĩ
Để thực sự hiểu lý do tại sao chúng ta không cần phải lo lắng về natri hydroxit, chúng ta cần hiểu điều gì sẽ xảy ra khi chúng ta đưa natri hydroxit vào thành phần một sản phẩm nào đó. Natri hydroxit là một hợp chất vô cơ hòa tan và là một bazơ mạnh, và điều này làm cho nó thực sự khác thường. Bởi vì, không giống như hầu hết các thành phần khác, số lượng natri hydroxit bạn đưa vào một sản phẩm không phải là số lượng natri hydroxit cuối cùng bạn có trong sản phẩm. Tại sao lại vậy? Chính vì việc natri hydroxit là một bazơ mạnh, nó có khả năng tự phân ly trong dung môi (nước hoặc các thành phần khác có trong sản phẩm ngay khi bạn cho chúng lẫn vào với nhau). Kết quả là, các phản ứng hoá học này làm biến đổi kết quả gần như ngay lập tức và cho ra các hợp chất hoá học khác nhau (đến đây thì bạn có thể liên tưởng đến các phương trình hoá học bạn được tiếp xúc thời học phổ thông). Cụ thể thì:Khi natri hydroxit hòa tan trong nước, nó sẽ tự phân hủy (phân ly) thành các ion natri (Na+) và ion hydroxit (OH-).
Các ion natri khá lành tính.
Các ion natri khá lành tính. Tương tự như trường hợp muối ăn là natri clorua (NaCl) và khi hòa tan trong nước (hoặc trong thức ăn của bạn), nó sẽ phân tách thành các ion natri (Na +) và ion clorua (Cl-). Các ion natri từ natri hydroxit và các ion natri từ muối không có bất kỳ sự khác nhau nào sau khi các hợp chất bị phá vỡ.
Có rất nhiều ion natri ở khắp mọi nơi.
Có rất nhiều ion natri ở khắp mọi nơi: trong 1 lít mồ hôi của chúng ta có khoảng 1 gram ion natri và nước biển là 1,08% ion natri tính theo đơn vị khối lượng. Chúng ta có rất nhiều ion natri trong cơ thể và nó rất cần thiết cho các chức năng hoạt động cũng như trao đổi chất của cơ thể.Nếu bạn không có nồng độ ion natri trong máu đủ cao, bạn sẽ bị hạ natri máu, điều này có thể giết chết bạn (tên này xuất phát từ natrium, tên tiếng Latin của natri). Đây là lý do của việc uống quá nhiều nước trong một thời gian ngắn và duy trì liên tục thói quen này là một việc có hại.Vấn đề thực sự là nằm ở các ion hydroxit sau khi được phân giải.
Ion hydroxit (OH-)
Chúng ta thường không bàn đến ion hydroxit (OH-) có trong bảng thành phần của các sản phẩm dưỡng da, nhưng điều này, trên thực tế, là cực kỳ cần thiết. Chúng ta nói về các ion hydro (H+) rất nhiều, vì các ion hydro là biểu trưng cho đặc tính axit của môi trường sản phẩm đó. PH là thước đo nồng độ của các ion hydro trong một chất dựa trên nước. Nếu bạn không biết nhiều về pH, hãy tìm hiểu sơ qua để cập nhật một chút về kiến thức này vì nó khá bổ ích và thiết yếu cho chúng ta.pH=7 có nghĩa là trung tính. Nếu nó thấp hơn 7 thì nó có tính axit, và nếu nó cao hơn 7 thì nó có tính kiềm. PH thấp hơn có nghĩa là nồng độ H+ cao hơn. Các chất có tính axit cho ion H+ trong nước.Các chất kiềm hấp thụ (chấp nhận) các ion H+ trong nước.
Công thức tính pH là pH = -log10 [H+].
Thước đo pH tham khảo.Đây là phương trình phản ứng hoá học xảy ra khi ion hydroxit (OH-) phản ứng với ion hydro (H+) để tạo ra nước: (H+) + (OH-) → H2O(l).
Cũng từ phương trình này, ta thấy được đây chính là cách ion hydroxit (hay nói cách khác là ion hydroxit được phân giải từ NaOH cho vào sản phẩm ban đầu) hoạt động như các bộ điều chỉnh pH – chúng trung hòa các ion hydro và biến chúng thành nước, làm tăng độ pH của sản phẩm. Hầu hết các ion hydroxit được thêm vào sẽ biến thành nước và các ion natri sẽ nổi lên trên bề mặt. Nước cũng có thể phân giải ra để tạo thành ion hydro và ion hydroxit: H2O(l) → (H+) + (OH-)
Đây là lý do tại sao pH 7 là trung tính.
Ở pH 7, bạn có cùng số lượng ion hydro và ion hydroxit (ở 25 ° C). Ở độ pH thấp hơn, bạn có lượng H+ nhiều hơn lượng OH-, và ở độ pH cao hơn, bạn có lượng dư OH- so với lượng H+. Vì các ion hydro và ion hydroxit được liên kết với nước theo cách này, bạn thực sự có thể tìm ra nồng độ của các ion hydroxit trong sản phẩm nếu bạn biết độ pH của sản phẩm đó.
Tất cả những phản ứng hoá học trên có ý nghĩa gì khi chúng có mặt trong các sản phẩm chăm sóc da?
Lý do duy nhất khiến natri hydroxit có thể gây hại trong các sản phẩm là do sự có mặt của các ion hydroxit. Và bạn có thể biết được chính xác mức độ gây hại của ion hydroxit (thông qua việc tính ra được nồng độ của ion này có trong sản phẩm) nếu bạn biết được độ pH của sản phẩm.
Nếu sản phẩm có độ pH=7, nó có cùng nồng độ các ion hydroxit như nước (tức là không đáng sợ lắm). Bạn không cần phải lo lắng về thành phần natri hydroxit.
Nếu sản phẩm có độ pH dưới 7, nó có ít ion hydroxit hơn nước thường (vẫn không đáng sợ lắm nhưng nếu bạn xuống quá thấp thì bạn cần phải bắt đầu lo lắng về các ion hydro). Bạn vẫn không cần phải lo lắng về natri hydroxit.
Nếu sản phẩm có độ pH trên 7, thì nó sẽ có nhiều ion hydroxit hơn nước. Trong trường hợp này, hãy nhìn vào độ pH – độ pH càng cao, hydroxide sẽ càng nguy hiểm. Nói chung, bất cứ điều gì dưới pH 10 đều ổn nếu nó tiếp xúc với da trong một khoảng thời gian ngắn, mặc dù bạn có thể muốn rửa sạch da sau đó (xà phòng có độ pH 9-10).
Natri hydroxit có trong xà phòng
Natri hydroxit (NaOH) có trong xà phòng không thực sự đáng sợ như chúng ta vẫn tưởng. Tuy nhiên, có cần thiết sử dụng xà phòng trong chăm sóc da hay không là một câu chuyện hoàn toàn khác.
Vấn đề về natri hydroxit trong xà phòng hơi giống với natri hydroxit như một chất điều chỉnh pH – và trong sản phẩm cuối cùng, có rất nhiều natri hydroxit ở đó. Khác với natri hydroxit phản ứng với nước như chúng ta vừa xét ở bên trên, trong xà phòng, natri hydroxit phản ứng với chất béo hoặc dầu, biến nó thành xà phòng.Điều đó có nghĩa là một khi bạn cầm bánh xà phòng trên tay, trong bánh xà phòng đó không thể có bất kỳ natri hydroxit nào còn lại.
Thông thường các nhà sản xuất xà phòng thực sự khiến nó trở nên an toàn hơn bằng cách thêm chất béo hoặc dầu ở một mức độ dư thừa phản ứng để đảm bảo rằng không có natri hydroxit nào còn sót lại sau phản ứng. Vì vậy, bạn có thể yên tâm rằng xà phòng sẽ không đốt cháy da của mình.Tuy nhiên, danh sách thành phần trong xà phòng thường được liệt kê là các thành phần thô được trộn với nhau để tạo ra xà phòng, vì vậy natri hydroxit sẽ ở vị trí cao đáng lo ngại. Nhưng đừng lo lắng – nếu xà phòng đã được sản xuất đúng cách, natri hydroxit sẽ được biến đổi hết.
Kết luận
Giờ thì bạn có thể yên tâm về các sản phẩm làm đẹp sử dụng hàng ngày có chứa NaOH rồi chứ?
Sau vài phương trình hoá học, chắc hẳn bạn sẽ có cảm giác hoang mang và một chút mệt mỏi khi đọc bài viết này. Nhưng đừng lo lắng, chúng tôi sẽ tóm tắt lại các ý chính như sau: Natri hydroxit có trong bảng thành phần của sản phẩm thực ra được liệt kê dưới dạng nguyên liệu thô đầu vào. Trong quá trình sản xuất, natri hydroxit sẽ phản ứng với nước hoặc các thành phần khác có trong sản phẩm (như chất béo dùng để sản xuất xà phòng) và chúng sẽ biến mất hoàn toàn sau quá trình chế biến.Sau khi natri hydroxit tự phân ly thành các ion Na+ và OH-, thì điều bạn cần quan tâm đến là nồng độ OH- còn sót lại bên trong sản phẩm. Để biết được lượng OH- có gây hại cho sức khoẻ hay không, bạn có thể kiểm tra thông qua chỉ số pH của sản phẩm.
Nếu sản phẩm có độ pH=7, nó có cùng nồng độ các ion hydroxit như nước (tức là không đáng sợ lắm). Bạn không cần phải lo lắng về thành phần natri hydroxit.
Nếu sản phẩm có độ pH dưới 7, nó có ít ion hydroxit hơn nước thường (vẫn không đáng sợ lắm nhưng nếu bạn xuống quá thấp thì bạn cần phải bắt đầu lo lắng về các ion hydro). Bạn vẫn không cần phải lo lắng về natri hydroxit.
Nếu sản phẩm có độ pH trên 7, thì nó sẽ có nhiều ion hydroxit hơn nước. Trong trường hợp này, hãy nhìn vào độ pH – độ pH càng cao, hydroxide sẽ càng nguy hiểm. Nói chung, bất cứ điều gì dưới pH 10 đều ổn nếu nó tiếp xúc với da trong một khoảng thời gian ngắn, mặc dù bạn có thể muốn rửa sạch da sau đó (xà phòng có độ pH 9-10).
Ứng Dụng Của Sodium Hydroxide Trong Mỹ Phẩm
Sodium Hydroxide được sử dụng như một chất điều chỉnh độ pH trong mỹ phẩm Công dụng chính của Sodium Hydroxide là điều chỉnh độ pH hoặc được sử dụng như một chất độn trong mỹ phẩm nhờ vào sự kết tủa, khả năng hút các phân tử nước từ môi trường xung quanh, khả năng hòa tan dầu mỡ, các chất béo và protein. Sau đây là một số sản phẩm rửa mặt có độ PH cân bằng mà các bạn có thể tham khảo:
