Cắt dạ dày để giảm cân, nên hay không?

Có lẽ giảm cân là một trong những vấn đề đã cũ nhưng chưa bao giờ hết nóng. Bạn tập thể dục, ăn kiêng, thậm chí dùng thuốc giảm cân nhưng vẫn không thể giảm và sau đó bạn nghe các quảng cáo về phương pháp giảm cân bằng phẫu thuật rất hiệu quả, trong đó có cắt dạ dày để giảm cân. Tuy nhiên, liệu rằng phương pháp này có phải dành cho tất cả những người thừa cân hay không? Và liệu phương pháp này có để lại biến chứng gì nguy hiểm cho bạn hay không? Câu trả lời sẽ có cho bạn thông qua bài viết sau đây.

1. Tổng quát về phẫu thuật giảm cân

Phẫu thuật Bariatric (từ tiếng Hy Lạp “baros”, có nghĩa là “trọng lượng” và “iatrikos”, có nghĩa là “thuốc”) là thuật ngữ cho một phẫu thuật cắt dạ dày, được thực hiện để giúp bạn giảm cân. Phẫu thuật bariatric không được khuyến cáo cho tất cả những người thừa cân hoặc béo phì. Tuy nhiên, nó có thể là một lựa chọn nếu bạn béo phì và KHÔNG THỂ giảm cân bằng các phương pháp khác, hoặc nếu bạn có các bệnh khác kèm theo có liên quan đến béo phì như huyết áp cao, cholesterol cao, bệnh khớp và tiểu đường .

Một người được phân loại là thiếu cân, cân nặng khỏe mạnh, thừa cân hoặc béo phì dựa trên chỉ số khối cơ thể của người đó (BMI). Chỉ số khối cơ thể được tính theo công thức:

BMI = Cân nặng/ [(Chiều cao)2] (kg/m2)

Chỉ số khối cơ thể là một cách để đo lượng mỡ cơ thể dựa trên chiều cao và cân nặng của bạn :

• Chỉ số BMI từ 25 đến 29,9 được coi là thừa cân
• Chỉ số BMI 30 được coi là béo phì.

2. Ai nên được áp dụng phương pháp phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân?

Phẫu thuật giảm cân CHỈ được khuyến nghị cho những người có một trong những điều sau đây:

• Béo phì nặng (chỉ số khối cơ thể [BMI] trên 40).
• BMI trên 35 với một vấn đề y khoa nghiêm trọng kèm theo liên quan đến béo phì (bao gồm tiểu đường, đau khớp nghiêm trọng, ngưng thở khi ngủ, tăng huyết áp, tăng lipid máu) và cũng sẽ được cải thiện khi giảm cân.
• Một số chủng tộc, chẳng hạn như người Đông Nam Á và Ấn Độ, có dạng béo phì không đều (tức là béo phần thân nhiều hơn tay chân) và điều này rõ ràng sẽ gây ảnh hưởng đến chỉ số BMI khiến chỉ số này thấp hơn. Do đó, những bệnh nhân này có thể đủ điều kiện để xem xét phẫu thuật với chỉ số BMI thấp hơn là 27,5 kg/m2. Điều này có thể áp dụng cho những bệnh nhân đã di cư sang Hoa Kỳ nhưng có thể không áp dụng cho các thế hệ con cháu tương lai của họ .

Trước phẫu thuật, các bác sĩ phẫu thuật sẽ yêu cầu việc thay đổi lối sống lành mạnh (nghĩa là cải thiện giấc ngủ, dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt). Thỉnh thoảng, vẫn có một người có thể giảm cân thông qua những thay đổi lối sống trước phẫu thuật và sau đó họ quyết định không thực hiện phẫu thuật nữa.

Bạn cũng nên chắc chắn rằng bạn hiểu những rủi ro tiềm tàng và lợi ích của phẫu thuật giảm cân. Bạn cần phải có động lực và sẵn sàng thực hiện những thay đổi suốt đời trong cách bạn ăn để đạt và duy trì cân nặng khỏe mạnh hơn sau phẫu thuật. Vì trên thực tế, sau phẫu thuật nếu bạn không giữ một chế độ lành mạnh, bạn hoàn toàn vẫn có thể bị tăng cân trở lại.

3. Cần chuẩn bị gì cho phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân?

Hầu hết những người được phẫu thuật giảm cân sẽ gặp một số chuyên gia trước khi phẫu thuật. Cuộc gặp này thường bao gồm một chuyên gia dinh dưỡng, tư vấn sức khỏe tâm thần, một bác sĩ chuyên chăm sóc người béo phì và cuối cùng là bác sĩ phẫu thuật (bác sĩ phẫu thuật chuyên về bariatric).

• Chuyên gia dinh dưỡng sẽ giải thích những gì bạn có thể ăn trước phẫu thuật và ăn lượng bao nhiêu sau khi phẫu thuật. Một chuyên gia dinh dưỡng tốt cũng có thể cung cấp cho bạn thông tin về cách chế biến thực phẩm và đọc nhãn thực phẩm để giúp bạn theo dõi lượng calo nạp vào hằng ngày của bạn. Chuyên gia dinh dưỡng cũng sẽ cung cấp cho bạn một kế hoạch dinh dưỡng sau khi phẫu thuật để giúp duy trì giảm cân.
• Chuyên gia sức khỏe tâm thần sẽ giúp bạn đối phó với căng thẳng và giúp bạn nhận diện các yếu tố có thể khiến bạn khó giảm cân hơn hay các yếu tố kích hoạt bạn ăn nhiều. Họ cũng có thể giúp bạn thực hiện các thay đổi hành vi để có thể hình thành một lối sống lành mạnh hơn sau phẫu thuật.
• Bác sĩ y khoa sẽ xác định xem bạn cần các xét nghiệm, tư vấn hoặc điều trị các tình trạng y khoa khác kèm theo trước khi phẫu thuật (ví dụ như điều chỉnh huyết áp hay đường huyết cho bạn). Các bác sĩ cũng có thể giúp bạn bắt đầu một chương trình giảm cân y khoa để bạn có thể giảm cân trước khi phẫu thuật.
• Bác sĩ phẫu thuật sẽ gặp bạn để thảo luận về các phương pháp phẫu thuật có sẵn để điều trị béo phì và những ưu và nhược điểm của từng loại phẫu thuật. Sau đó giúp bạn lựa chọn một phương pháp phù hợp với tình trạng hiện tại của bạn.
• Bắt đầu một chương trình tập thể dục nghiêm túc trước khi phẫu thuật sẽ giúp bạn chuẩn bị tinh thần và thể chất tốt hơn, giúp bạn giảm cân trước khi phẫu thuật và giúp bạn có một chương trình tập luyện sau khi hồi phục.

4. Các loại phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân

Có một số loại phẫu thuật giảm cân và phổ biến nhất là phẫu thuật nối tắt dạ dày, phẫu thuật cắt vát dạ dày, và đặt bóng dạ dày. Bạn và bác sĩ phẫu thuật sẽ làm việc cùng nhau để quyết định phương pháp phẫu thuật nào phù hợp với bạn.

Cắt dạ dày kiểu Roux-en-Y (gatric bypass), hay còn được gọi là nối tắt dạ dày, cách này giúp bạn giảm cân bằng cách giảm lượng thức ăn đưa vào và do đó giảm số lượng calo và chất dinh dưỡng bạn hấp thụ từ thực phẩm bạn ăn. Để thực hiện phẫu thuật cắt dạ dày, bác sĩ phẫu thuật sẽ đóng bớt dạ dày và chỉ để lại một túi dạ dày nhỏ gắn vào ruột non.

Phương pháp này giúp bạn giảm cân theo hai cách

• Dạ dày nhỏ hơn nên chứa ít thức ăn hơn so với trước khi phẫu thuật. Điều này khiến bạn cảm thấy mau no dù chỉ ăn một lượng rất nhỏ thức ăn hoặc chất lỏng. Tuy nhiên, theo thời gian thì túi có thể giãn ra, cho phép bạn ăn lượng thức ăn nhiều hơn.
• Cơ thể hấp thụ ít calo hơn, vì thức ăn đi nhanh qua phần dạ dày còn lại này cũng như phần trên của ruột non. Sự thay đổi trong cấu trúc tiêu hóa này dường như làm giảm sự thèm ăn của bạn và thay đổi cách tiêu hóa thức ăn bằng cách thay đổi sự giải phóng các hormone khác nhau.

Phương pháp nối tắt dạ dày có thể được thực hiện như một phẫu thuật mở (thông qua một vết mổ trên bụng). Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp được thực hiện bằng phương pháp mổ nội soi (tức là sử dụng những dụng cụ nội soi và vết mổ sẽ rất nhỏ). Cả hai kỹ thuật nội soi và mở đều có rủi ro và lợi ích khác nhau.

Nối tắt dạ dày có tỷ lệ thành công cao và giảm trung bình 70 – 75 phần trăm trọng lượng cơ thể dư thừa trong năm đầu tiên. Cân nặng thường giảm dần sau một đến hai năm, với mức giảm cân tổng thể từ 60 đến 70 phần trăm sau năm năm.

Phẫu thuật cắt vạt dạ dày (gatric sleeve), còn được gọi là cắt dạ dày ống tay áo, là một phẫu thuật làm giảm kích thước của dạ dày và làm cho nó thành một ống hẹp. Dạ dày mới nhỏ hơn nhiều, không căng ra khi ăn và sản xuất ít hormone (ghrelin) gây đói, giúp bạn cảm thấy không đói cho dù ít thức ăn.

Cắt dạ dày ống tay áo được coi là ít gây khó chịu hơn so với phương pháp nối tắt dạ dày vì ruột không bị sắp xếp lại, phương pháp này ít khả năng gây suy giảm dinh dưỡng. Nó cũng không yêu cầu bất kỳ thiết bị cấy ghép vĩnh viễn nào

Phương pháp cắt dạ dày ống tay áo có tỷ lệ thành công tốt, và mọi người mất trung bình 60 đến 65 phần trăm trọng lượng cơ thể dư thừa của họ trong hai năm sau khi làm thủ thuật. Cũng như phương pháp nối tắt dạ dày, điều quan trọng là phải tuân theo một lối sống thích hợp sau phẫu thuật.

Đặt bóng dạ dày (gatric balloon) là một thủ thuật trong đó một quả bóng bơm hơi được đặt vào bên trong dạ dày của bạn qua đường miệng và thực quản bằng cách sử dụng ống nội soi (hình 3). Nó cũng hoạt động bằng cách làm giảm số lượng thực phẩm bạn có thể ăn cùng một lúc.

Đặt bóng vẫn cần gây mê, nhưng không cần rạch bụng. Bóng chỉ được đặt trong tối đa sáu tháng và việc tháo gỡ đòi hỏi một quy trình thứ hai. Đây là một lựa chọn ngày càng phổ biến vì nó tương đối an toàn, dễ thực hiện và không yêu cầu bất kỳ thay đổi giải phẫu nào. Giảm cân sau sáu tháng là khoảng 25 đến 38 phần trăm trọng lượng vượt quá của bạn. Sau khi bóng được lấy ra, để duy trì giảm cân, bạn bắt buộc phải thay đổi lối sống và chế độ ăn nếu không việc tăng cân lại là chắc chắn. Việc sử dụng bóng dạ dày để giảm cân đã được Hiệp hội Chuyển hóa và Phẫu thuật Hoa Kỳ chứng thực. Có một số bóng bay thương mại có sẵn trên thị trường Hoa Kỳ.

Các thủ thuật khác đang trở nên phổ biến bao gồm chuyển đổi tá tràng (DS), cắt bỏ dạ dày nhỏ (MGB) và phẫu thuật cắt bỏ túi thừa tá tràng đơn (SADI). Các thủ thuật này ít phổ biến, chúng hoạt động tương tự như bỏ qua dạ dày ở chỗ chúng hạn chế ăn và hấp thụ thức ăn bạn ăn.

Ngoài phẫu thuật giảm cân, các thủ thuật khác đang được nghiên cứu để giảm cân:

• Một thủ tục được gọi là “phong tỏa vagal” và liên quan đến việc cấy ghép một thiết bị vào bụng. Thiết bị chặn các tín hiệu thần kinh giữa não và dạ dày, làm giảm cảm giác đói.
• Một thủ tục được gọi là “AspireAssist” liên quan đến việc đặt một ống vào dạ dày của bạn thông qua thành bụng. Sau khi ăn, bạn sử dụng ống để hút ra một phần của nội dung dạ dày để giảm lượng calo.

5. Các biến chứng có thể gặp sau khi phẫu thuật

5.1. Rò rỉ vị trí nối ruột

Thường xảy ra trong vài ngày đầu phẫu thuật và hiếm khi sau 2 tuần. Các triệu chứng bao gồm nhịp tim nhanh, đau bụng ngày càng trầm trọng, tăng bạch cầu, sốt và thiểu niệu. Rò rỉ vị trí nối ruột xảy ra sau phẫu thuật cắt dạ dày với tỷ lệ mắc được báo cáo là 1,06% và sau khi cắt dạ dày kiểu Roux-en-Y (RYGB) với tỷ lệ mới mắc được báo cáo là 1,10%. Vị trí phổ biến nhất cho rò rỉ là đầu tận cùng của đường dập ghim gần ngã ba thực quản. Chụp CT với thuốc cản quang đường uống có thể được sử dụng để phát hiện rò rỉ này.

5.2. Thoát vị trong nội tạng

Thoát vị bên trong nội tảng xảy ra khi ruột nhô ra qua một trong những khiếm khuyết bị gây ra sau phẫu thuật.Nói nôm na, khi mổ kiểu Roux en Y, thì vị trí ruột đã bị sắp xếp lại, có thể tạo ra những “không gian” khác lạ, khiến ruột di chuyển sai lệch vị trí và có thể bị mắc kẹt trong các “không gian” đó, tình trạng này thường xuất hiện một cách chậm trễ và có thể dẫn đến tắc ruột non, thiếu máu cục bộ hoặc nhồi máu ruột non. Các triệu chứng bao gồm đau bụng, buồn nôn, nôn và các triệu chứng tiêu hóa không đặc hiệu khiến chẩn đoán có thể khó khăn và chậm trễ.

5.3. Loét

Loét khá là phổ biến sau khi phẫu thuật. Để giảm thiểu nguy cơ hình thành loét và các triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản, thuốc ức chế bơm proton (PPI) được kê tại thời điểm xuất viện. Thông thường, bệnh nhân cắt vạt dạ dày(dạng ống tay áo) sử dụng PPI trong 6 tuần và bệnh nhân mổ bằng phương pháp nối tắt dạ dày kiểu Roux-en-Y sử dụng PPI trong 6 tháng. Nếu một bệnh nhân có các triệu chứng trào ngược kéo dài, PPI có thể được sử dụng lâu dài. Việc sử dụng NSAID (thuốc kháng viêm non steriod) cũng không được khuyến khích sau phẫu thuật cắt dạ dày vì nguy cơ loét.

5.4. Hội chứng Dumping

Hội chứng còn được gọi là hội chứng “dạ dày rỗng nhanh chóng” hay xảy ra khi thức ăn được ăn vào đặc biệt là carbohydrate di chuyển từ dạ dày vào ruột non quá nhanh (do dạ dày bị cắt bớt và ruột non được nối tắt lên). Các triệu chứng bao gồm đau bụng, chuột rút, nôn mửa, tiêu chảy, đỏ bừng mặt, đánh trống ngực, nhịp tim nhanh và hạ huyết áp. Những triệu chứng rối loạn tiêu hóa và vận mạch này xảy ra khi insulin dư thừa được sản xuất để đáp ứng với sự xâm nhập nhanh chóng vào ruột non của thức ăn. Hội chứng dumping sớm xảy dưới 1 giờ sau khi ăn. Hội chứng dumping muộn xảy ra 1 đến 3 giờ sau khi ăn với các triệu chứng tương tự như hạ đường huyết. Có thể ngăn ngừa và điều trị bằng cách tránh carbohydrate và ăn các bữa ăn có protein, chia nhỏ bữa ăn hơn.

5.5. Các biến chứng sau khi cắt dạ dày để giảm cân khác

Các biến quan trọng khác sau phẫu thuật có thể bao gồm chảy máu, nhiễm trùng vết mổ, cục máu đông ở chân hoặc phổi, đau tim, viêm phổi và nhiễm trùng đường tiết niệu.

6. Một số điều chỉnh sau phẫu thuật cắt dạ dày để giảm cân

Để nhận ra và giải quyết bất kỳ biến chứng sau phẫu thuật, bệnh nhân phải được chuẩn bị để thực hiện các điều chỉnh khác như:

• Ngăn ngừa táo bón

Táo bón là tình trạng nhiều bệnh nhân mắc phải sau phẫu thuật. Lý tưởng nhất là bệnh nhân sẽ uống một lượng nước nhỏ thường xuyên để đảm bảo đủ nước, cần nhiều hơn 1,5 L / ngày. Nước ép mận, docusate (thuốc làm nhuận trường) được khuyên dùng để điều trị và ngăn ngừa táo bón.

• Sử dụng thuốc

Sau phẫu thuật sẽ thay đổi tỉ lệ nước và chất béo và thay đổi sự hấp thụ và phân phối thuốc trong cơ thể bệnh nhân. Do mất một phần dạ dày có thể thay đổi thời gian làm trống dạ dày, độ pH và sự tiếp xúc của thuốc với niêm mạc gây hạn chế hấp thu thuốc. Do đó, khi sử dụng thuốc để điều trị bệnh khác, bạn nên báo với bác sĩ điều trị về tiền căn đã cắt dạ dày, để bác sĩ lựa chọn thuốc và cân chỉnh liều cho đúng.

Sau phẫu thuật giảm cân, các bệnh đi kèm liên quan đến béo phì có thể cải thiện tốt hơn như là tiểu đường, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu. Vì vậy, có thể sẽ cần ít insulin hơn và giảm liều thuốc hạ đường huyết, thuốc hạ huyết áp và thuốc hạ lipid máu. Bệnh nhân sẽ cần theo dõi thường xuyên để theo dõi điều chỉnh thuốc.

7. Bổ sung dinh dưỡng sau khi cắt dạ dày để giảm cân

Sau phẫu thuật, cần bổ sung dinh dưỡng thường xuyên và liên tục để giải quyết sự thiếu hụt sắt, vitamin D và các vitamin tan trong chất béo A, E và K (phổ biến nhất sau mổ nối tắt dạ dày kiểu Roux-en-Y), vitamin B12, folate, canxi và các vi chất dinh dưỡng khác. Giảm sản xuất axit dạ dày ảnh hưởng đến sự hấp thụ canxi và điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh loãng xương. Giảm sản xuất axit dạ dày cũng ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt. Phần dạ dày bị cắt bỏ là nơi sản xuất yếu tố nội tại, đây là yếu tố giúp hấp thu vitamin B12, do đó rất dễ thiếu hụt vitamin này.

Khuyến nghị bổ sung

• Vitamin tổng hợp với khoáng chất (chứa sắt, folate, thiamine), 1 đến 2 viên mỗi ngày (yêu cầu tối thiểu).
• Canxi nguyên tố, 1200 đến 1500 mg mỗi ngày, trong chế độ ăn uống.
• Vitamin D, ít nhất 3000 IU mỗi ngày (chuẩn độ đến> 30 ng / mL).
• Vitamin B12 .
• Sắt, 45 đến 60 mg thông qua vitamin tổng hợp.

8. Tránh thai

Tránh thai được khuyến cáo cho bệnh nhân nữ trong độ tuổi sinh nở trong 2 năm sau phẫu thuật. Vì lúc này, cơ thể cần thời gian để hồi phục lại dinh dưỡng trước khi bệnh nhân bắt đầu mang thai.

Qua chuỗi bài viết về phẫu thuật để giảm cân, hy vọng các bạn cân nhắc kĩ càng trước khi quyết định thực hiện vì cho dù sau khi phẫu thuật mà bạn không thay đổi lối sống, chế độ ăn không tốt thì hoàn toàn có thể tăng cân lại. Do đó, một lối sống lành mạnh sẽ giúp bạn giảm cân một cách tốt nhất.

>> Ngoài lựa chọn phương pháp cắt dạ dày để giảm cân, bạn cũng có thể chọn cách giảm cân hiệu quả nhờ những bí quyết sau: Giảm cân ở nam giới và thông tin cần biết